تاريخ شاهان ايران از مادها تا عصر پهلوي

سلسلة مادها
(708-550 قبل از ميلاد)
مادها اولين حكومت و دولت مستقل ايراني را تشكيل دادند. اينكه بطور دقيق چه زماني دولت مادها تشكيل شد معلوم نيست اما آنچه مشخص شده آن است كه در زمان اقتدار آشوريان، مادها دولت تأسيس كردند. در ابتدا قبيله هاي ماد 6 تا بودند كه از اين ميان «پارتاكن ها» جنگجو و دلير بودند و بر عكس آنها مغ ها، صلح جو و آرام. شش قبيلة مادها همواره در حال نزاع با يكديگر بودند به همين علت آشوريها مي توانستند به راحتي بر آنها تسلط داشته باشند.
مادها دامپرور و كشاورز بودند. اين شش قبيله مادي تا زماني كه ديااكو پا به عرصه گذاشت همچنان اختلاف داشتند اما ديااكو آنها را متحد كرد و مقام قضاوت آن ها را بر عهده گرفت. در واقع ديااكو اولين دولت مادها را بنيان نهاد. ديگر پادشاهان ماد به شرح زير هستند:
فرورتيش (655-633 قبل از ميلاد)،‌ هووخ شتر (633-585 قبل از ميلاد)، ايخ توويگو (585-550 قبل از ميلاد).
سرانجام پارسي ها به فرماندهي كوروش سپاه ايخ توويگو را شكست داد و بدين گونه حكومت مادها به پايان رسيد و دوران پادشاهي هخامنشيان آغاز گرديد. از پادشاهان ماد كتيبه و دست نوشتة مستقلي بدست نيامده. آنچه دربارة مادها مي دانيم از ميان كتيبه هاي بابلي و آشوري استخراج شده است.


ديااكو (ديوكس)
(708-655 قبل از ميلاد)
قبيله هاي مادها شش قبيله بودند كه هيچگاه با هم اتحادي نداشته و زير سلطة آشوريها بودند. مادها توسط آشوريها زماني طولاني استثمار شدند. سرانجام يكي از بزرگان مادي به نام ديااكو كه مقام قضاوت را در ميانشان بر عهده داشت، قبايل شش گانه را با هم متحد كرد و اولين دولت مادها را بنيان نهاد. بعد از مدتي ديااكو از كار قضاوت كناره گرفت. بعداز آن دزدي و نا امني همه جا را فرا گرفت و مادها از وي خواستند تا رياست را بر عهده بگيرد. ديااكو بعد از اينكه اختيارات تام از آنها گرفت رياست قبيله اش را بر عهده گرفت. وي ابتدا سربازاني براي حفاظت خود و خانواده اش استخدام كرد سپس در دامنه كوه الوند، شهري بنام اكباتان كه همان همدان امروزي (هگمتانه) است را ايجاد كرد. و آن را پايتخت خود قرار دادند، او هفت ديوار كه هر كدام يك رنگ داشت در اطراف همدان ايجاد نمود. برجهاي ديوارها طلايي رنگ بودند. دوران پادشاهي ديااكو با پادشاهي «سناخريب» سلطان آشوريها مصادف بود. سناخريب كه سرگرم جنگ با عيلامي ها و بابلي ها بود به مادها توجه اي نداشت.
از طرفي بدليل طبع آرامي كه ديااكو داشت، با دادن باج و خراج سرزمينش را از حملة آشوريها محفوظ نگاه مي داشت.
از كارهاي مهم ديااكو متحد كردن قبيله هاي شش گانة مادها بود. علاوه بر آن به آباداني شهرها و مناطق مختلف سرزمينش همت گماشت و از ميانشان به جمع آوري سپاه مشغول شد تا در صورت لزوم بتواند با دشمنانش جنگيده و آنها را نابود كند. او مي خواست دشمن اصلي مادها يعني دولت آشوري را نابود كند ولي قبل از اينكه بتواند كاري انجام دهد دار فاني را وداع گفت.
در واقع نخستين مردمي كه به سرزمين ايران آمدند آريائي ها بودند. آنها حدود 3500 سال پيش به اين سرزمين آمدند و در دشتهاي سرسبز و سرزمينهاي آباد كوهستاني مسكن گزيدند. از آن زمان سرزمين ما، ايران ناميده شد، آريائي ها چند دسته بودند كه يكي از آن دسته ها مادها بود. مادها در غرب و شمال غربي ايران ساكن شدند.