مبانی نظری و پیشینه پزوهشی مفاهیم و تعاریف یارانه (فصل دوم)

فصل دوم: مباني نظري و  پیشینه تحقيق    27
2-1، مقدمه    28
2-2، یارانه    29
2-2-1) انواع یارانه‌ها    30
2-2-2) روشهای پرداخت یارانه    30
2-2-3) روشهای عمده پرداخت یارانه در کشورهای مختلف    31
نظام نقدی    31
2-2-4)تاریخچه یارانه در جهان    32
ایران    32
لهستان    35
بلغارستان    35
اندونزی    36
چین    38
ترکیه    39
2-2-5، هدفمندی یارانه‌ها    42
2-3، ارزیابی عملکرد شرکت    45
2-5-1، تاریخچه ارزیابی عملكرد در کشور    48
2-5-2، اهمیت ارزیابی عملکرد    48
2-5-3، اهداف ارزیابی عملكرد    50
2-5-4، انواع ارزیابی عملکرد    51
2-5-6، فرایند ارزیابی عملكرد    52
2-5-7، معیارهای ذهنی عملکرد    53
2-5-8، معیارهای عینی عملکرد    53
2-6، معیارهای ارزیابی عملکرد    53
2-6-1، عملکرد مالی    54
2-7، مدلهای ارزیابی عملکرد مالی    56
2-7-1، مدلهای حسابداری    57
2-7-1،الف) سود    58
2-7-2،ب) سود هر سهم(EPS)    58
2-7-2،ج) رشد سود    59
2-7-2،د) سود تقسيمي    60
2-7-2،ه) جریانهای نقدی آزاد    61
2-7-2،ز) نرخ بازده حقوق صاحبان سهام    62
2-7-2،ح) نرخ بازده داراییها    63
مزاياي سود حسابداري و معيارهاي ارزيابي عملكرد مبتني بر آن    63
2-7-3، معیارهای مبتنی بر اطلاعات حسابداری و اطلاعات بازار    64
2-7-3،الف)نسبت قیمت به سود) (P/E    65
2-7-3،ب) نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری سهام    65
2-7-3،ج) نسبت Q توبین    65
نارسايي‌هاي مدل‌هاي ارزيابي عملكرد مبتني بر سود حسابداري    67
2-7-4، مدلهای اقتصادی    69
2-7-4،الف) ارزش افزودة اقتصادي(EVA)    69
مزاياي ارزش افزوده اقتصادي(EVA)    71
معايب ارزش افزوده اقتصادي(EVA)    72
2-7-4،ب) ارزش افزوده بازار (MVA)    73
2-7-4،ج) ارزش افزوده اقتصادي پالايش شده    75
مزاياي ارزش افزوده اقتصادي پالايش شده    76
2-8، پیشینه پژوهش    78
2-8-1، پژوهش‌های خارجی    78
2-8-2، پژوهش‌های داخلی    83





2-1، مقدمه
اجرای طرح هدفمندکردن یارانه‌ها و اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، با توجه به اثرگذاری بر متغیرهای اقتصاد کلان، مصرف بخش خصوصی و تولید زیر بخشهای صنعت از حساسیت بالایی در اقتصاد کشور برخوردار است. یکی از مهم‌ترین مزیت‌های اجرای قانون هدفمندکردن یارانه‌ها، که موجب شد اقتصاددانان زیادی از این قانون حمایت کنند این بود که حذف یارانه‌های غیر مستقیم در بازار انرژی، می‌تواند موجب شفافیت بیشتر و واقعی شدن قیمت‌های نسبی در بازار و در نتیجه اصلاح علامت‌دهی قیمت‌ها در تخصیص منابع در اقتصاد کشور شود. البته انتظار می‌رود که این دستاورد به مرور و در بلند مدت ایجاد شود. بر اساس مبانی علم اقتصاد، قیمت‌های نسبی در بازار آزاد، آشکارکننده فرصت‌های کسب سود و رفع کننده کمبودها و مازادها در بازار است. بر این اساس انتظار می‌رود، اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها از مسیر شفاف‌سازی بیشتر و واقعی‌شدن قیمت‌های نسبی، به بهبود تخصیص منابع در اقتصاد ایران منجر شده و کارایی و بهره‌وری را در بخش تولید افزایش داده و از اتلاف منابع جلوگیری می‌کند. بنابراین پیش‌بینی می‌شود که افزایش کارایی سیستم قیمت‌ها در نتیجه اجرای این قانون، به افزایش بهره‌وری و تولید و به تبع آن افزایش اشتغال در کشور انجامد(زمان زاده،1390).

2-2، یارانه
در کتب و مقاله‌های اقتصادی تعاریف متعددی پیرامون مبحث یارانه وجود دارد. به عنوان مثال در یک تعریف ساده، یارانه مبلغ پرداخت شده برای هر واحد از کالا یا خدمت است که یا به صورت مقدار پول مشخص برای هر واحد از کالا و خدمت یا به صورت درصد مشخصی از قیمت هر واحد در نظر گرفته‌شده است.
در تعریفی دیگر آمده است : یارانه یا سوبسید، شکلی از کمک مالی است که به یک تجارت و بخش خصوصی پرداخت می‌شود. بخش عمده یارانه‌ها توسط دولت برای تولید کنندگان یا توزیع کنندگان در یک صنعت، جلوگیری از رکود آن صنعت، ممانعت از افزایش قیمت تولیدات آن و یا برای ترغیب استخدام نیروی کار بیشتر اعطا می‌شد. مثال آن یارانه‌هایی است که برای حمایت از صادرات، یا به منظور پایین نگه داشتن هزینه‌های زندگی برای برخی خوردنی‌ها و یا برای افزایش تولید مزارع و رسیدن به خودکفایی در تولید غذا پرداخت می‌شوند. یارانه‌ها می‌توانند با رقابتی ساختن مصنوعی کالا‌ها و خدمات داخلی در مقابل واردات، به عنوان شکلی از حمایت گرایی یا محدودیت تجاری باشند.
همچنین یارانه‌ها می‌توانند در بازارها اخلال ایجاد کرده و هزینه‌های بزرگی را بر اقتصاد تحمیل کنند. تعریف مناسب از یارانه دارای برخی از ارکان ضروری همچون نوع پرداخت، اعم از مستقیم یا غیر مستقیم، بلاعوض یا معوض، نقدی و غیر نقدی بودن، دوره پرداخت و اهداف مختلفی همچون پایین نگه داشتن سطح قیمت‌ها، افزایش قدرت خرید واقعی(حمایت از اقشار کم درآمد و توزیع درآمد) توزیع بهینه، تامین رفاه اجتماعی و یاحتی جبران هزینه‌های ناشی از سیاست‌های دولت و... برای یارانه‌ها قابل تصوراست.
تعریف یارانه: هرگونه پرداخت انتقالی را گویند که به منظورحمایت از اقشار کم درآمد و بهبود توزیع درآمد، از محل خزانه دولت و هرآنچه که می‌تواند به خزانه دولت واریز گردد به صورت نقدی و یا جنسی به خانوارها و تولیدکنندگان کالا و خدمات تعلق می‌گیرد (رحیمی، 1375).
2-2-1) انواع یارانه‌ها
به طور کلی بسته به گستردگی یا محدودیت وظایف دولت در اقتصاد و نوع مداخلات آن یارانه‌ها را می‌توان در طبقه بندی‌های گوناگون جای داد. در این زمینه کلی ترین دسته بندی یارانهها شامل یارانه کالاهی مصرفی، یارانه خدمات اجتماعی و یارانه کالاهای واسطه‌ای برای تولیدکنندگان می‌گردد.